ប្រវត្តិលោក Albert Einstein
សតវត្សទី២០ ជាអ្នកដែលបង្កើតឡើងនូវទ្រឹស្តីធៀបហើយក៏
បានល្បីឈ្មោះ ។ លោកកើតក្នុងឆ្នាំ១៨៧៩ នៅ Um នៃប្រទេស
អាល្លឺម៉ង់ ។ ឪពុករបស់លោកគឺជាអ្នកលក់ដូរតូចតាចមួយ
ហើយ ពេលនៅពីក្មេង Einstein ជានិច្ចកាល ស្ងៀមស្ងាត់មិន
សូវនិយាយស្តី ។ នៅឯសាលារៀនលោកគឺជាសិស្សខ្សោយមួយ
មិនចូលចិត្តលេងល្បែងជាមួយក្មេងៗ ហើយក៏មិនចូលចិត្តមុខវិជ្ជា
កីឡា មិនតែប៉ុណ្ណោះក៏គ្មានឃើញសកម្មភាពឆ្នើមអ្វីដែរ ។ប៉ុន្តែពឹងលើការអានសៀវភៅដែលផ្សព្វផ្សាយពីវិទ្យាសាស្រ្តតែដោយមានទឹកចិត្តស្រឡាញ់វិទ្យា
សាស្ត្ររបស់លោក តាំងពីនៅវ័យកុមារភាពមកម្លេះ លោកចង់ដឹងចង់យល់ពីអ្វីៗ ជាអាថ៌កំបាំង
នៅក្នុងលំហរអវកាស ។ រួមពេលជាមួយគ្នានោះ លោកក៏ចូលចិត្តផ្តែកតន្រ្តីផងដែរ ។ នៅពេល
លោកអាយុបាន ១៥ ឆ្នាំ គ្រួសាររបស់លោកបានប្តូរទីកន្លែងទៅរស់នៅប្រទេស Italia ហើយ
Einstein ក៏នៅតែបន្តការសិក្សានៅប្រទេសអាឡឺម៉ង់ ។ កំលោះរូបនេះបែរជាមើលស្រាលលើបទ
បញ្ជាផ្ទៃក្នុងរបស់សាលារៀន គេខ្ជិលរៀនសូត្រ រឹងរូស មិនតែប៉ុណ្ណោះបាត់បង់អស់គំនិតវិទ្យាស្ត្រ ។ ដូចនេះ លោកត្រូវមករស់នៅជិតឪពុកម្តាយវិញនៅឯ Milend ។ ដោយសារតែ Einstein មិនចេះ
ភាសា Italia លោកបង្ខំចិត្តត្រូវតែរៀននៅវិទ្យាល័យពហុបច្ចេកទេសនៅឯ Zuric ដែលពោរពេញ
ដោយការលំបាក ។ លោកពូកែតែមុខវិជ្ជាគណិតវិទ្យា មិនចេះពីប្រវត្តិសាស្ត្រ និងភាសាបរទេស ។
ពេលលោកក្លាយទៅជានិស្សិត Einstein បានធ្វើអោយលោកសាស្រ្តចារ្យមានការភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាង
ខ្លាំង ពីព្រោះតែចំណេះដឹងដ៏ជ្រាវជ្រៅរបស់លោកខាងផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រ ។ លោកប្រឡងជាប់
បរិញ្ញាប័ត្រ ហើយស្វែងរកការងារធ្វើ វាជារឿងមួយដែលងាយស្រួលសម្រាប់រូបលោក ។ ក្រោយ
ការពិសោធន៍ស្តាយពេលវេលាដែលធ្វើការជាអ្នកបង្រៀន Einstein បានធ្លាក់់ក្នុងស្ថានភាពលំបាក
ផ្នែកសំភារ ។ ទីបំផុតលោកបានរកឃើញកន្លែងធ្វើការមួយល្អមធ្យម តែមានប្រាក់ខែមិនច្រើន
ប៉ុន្មានទេ នៅការិយាល័យមួយនៅប្រទេសស្វីស ។ នៅទីនេះហើយដែល Einstein ចាប់ផ្តើមស្រាវ
ជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រ ហើយបានអធិប្បាយយ៉ាងច្បាស់លាស់ពីទស្សនៈ របស់លោកសុទ្ធតែផ្អែកលើ
ទ្រឹស្តី និងការគណនា ពីព្រោះលោកមិនដែលធ្វើការក្នុងបន្ទប់ពិសោធន៍ ហើយក៏មិនដែល
ធ្វើពិសោធន៍ម្តងណាឡើយ។
នៅឆ្នាំ ១៩០៦ អត្ថបទរបស់លោកមួយ លើកឡើងនូវទស្សនៈ ហើយបានធ្វើអោយកេរ្ត៍ឈ្មោះ
របស់លោកល្បីល្បាញ យ៉ាងឆាប់រហ័សក្នុងក្រុមរបស់អ្នកប្រាជ្ញដោយមានគំនិតថ្មី តែមានចរិក
លក្ខណជាគ្រឹះហើយវិវត្តលើ ទ្រឹស្តីរូបវិទ្យានូវសម័យបុរាណផងដែរ ។
ពេលនោះលោកបានទទួលភ្លាមកៅអីនៅសាកលវិទ្យាល័សស្វីស ហើយក្រោយមកនៅមហា
វិទ្យាល័យ Zuric ឆ្នាំ ១៩១០ លោកត្រូវបានបោះអោយធ្វើជាសាស្ត្រចារ្យនៅមហាវិទ្យាល័យ
Praha ។ មួយឆ្នាំក្រោយមក លោកបោះពុម្ពស្នាដៃជាមួលដ្ឋាន ឥទ្ធិពលនៃកំលាំងជាមួយការបំ
លាស់ទីនៃពន្លឺ ។ ឈ្មោះរបស់លោកក្លាយទៅជាតារានៅជួរមុខ មហាវិទ្យាល័យ Beclin បាន
អញ្ជើញលោកបង្រៀនដែលធ្វើអោយលោកមានសមត្ថភាពរស់នៅសមរម្យគ្រប់គ្រាន់ ។ ដូចនេះ
ហើយ Einstein ពេលមុនថ្ងៃសង្រ្គាមលោកលើកទី ១ ទោះជានៅក្នុងប្រទេសដែលកើតសង្រ្គាម
បំផុតតែលោកគឺជាមនុស្សម្នាក់ ដែលហ៊ានប្រឆាំងយ៉ាងល្បីឈ្មោះ ។ ក្នុងសង្រ្គាមលោកនៅតែ
បន្តការស្រាវជ្រាវ ហើយឆ្នាំ ១៩១៩ បោះពុម្ពចេញនូវស្នាដៃនៃទ្រឹស្តីរួមមួយចំនួនទៀត ហើយបាន
រង្វាន់ណូបែលនៅឆ្នាំ ១៩២១ ។ បណ្តាអ្នកប្រាជ្ញជាច្រើនបានទទួលស្វាគមន៍លោកជាមួយនឹង
ទ្រឹស្តីរបស់លោកយ៉ាងកក់ក្តៅ ។ ប៉ុន្តែនៅឆ្នាំ ១៩១៩ ក្រោយពីស្នាដៃរបស់លោកបោះពុម្ព សូរ
គ្រាសលើកទីមួយបានកើតមានឡើងផ្សាយចេញក្នុងមួយរយះពេលខ្លី ។ នៅបណ្តាបន្ទប់
ពិសោធន៍ទាំងអស់លើពិភពលោកបានអោយដឹងថា ភាពល្អៀងរបស់កាំពន្លឺ ដែលកំណត់បាន
យ៉ាងច្បាស់នូវទ្រឹស្តីរបស់អ្នកប្រាជ្ញរូបនេះ ។ ពេលក្រោយមក ពួកគេនិយាយលេងថា គឺពិតជា
ព្រះអាទិត្យបានចុះ ហត្ថលេខាចូលក្នុងទ្រឹស្តីរបស់លោក Einstein ។
នាឆ្នាំ ១៩២១ Einstein ត្រូវបានបោះឆ្នោតអោយធ្វើជាសភាវិទ្យាសាស្ត្រនៅសហភាពសូវៀត ។
លោកក៏ត្រូវបានអញ្ជើញអោយមកធ្វើការនៅបារាំង ប៉ុន្តែការងារលោកសាកល្បងស្វែងយល់ពី
នាទីសាស្រ្តាចារ្យរូបវិទ្យាហើយជួបការលំបាកខ្លាំង ពីព្រោះមានការប្រឆាំងទៅនឹងជនបរទេស
របស់អ្នកប្រាជ្ញមួយចំនួន ហើយនឹងឧបាយកលរបស់អ្នកដទៃ ។ ក្រោយពេលជំហានដំបូងនៃ
ដំណាក់កាលខ្មៅងងឹតនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រប្រទេសអាឡឺម៉ង់ ។ ពេលដែល Hitler ចាប់ផ្តើមដើរ
នយោបាយប្រកាន់ពូជសាសន៍ ។ លោក Einstein ជាអ្នករងគ្រោះដំបូង ពួកគេបានបំផ្លាញផ្ទះ
សំបែងរបស់លោក នៅឯ Um ហើយចង់ចាប់អ្នកប្រាជ្ញ ។ ហេតុដូចនេះហើយ នៅសិសិរដូវ ឆ្នាំ
១៩៣៣ លោកក៏រត់ទៅទ្វីបអាមេរិក ហើយរស់នៅទីក្រុងមួយមិនឆ្ងាយពីទីក្រុង New York ហើយ
នៅទីនេះរហូតដល់ស្លាប់។
តើ Einstein បានធ្វើអ្វីនៅក្នុងវិស័យវិទ្យាសាស្ត្រមានអ្វីខ្លះ?
លោក Einstein បានស្រាយទ្រឹស្តីធៀបថា ទម្ងន់របស់វត្តុមួយកើនឡើងទៅតាមល្បឿន ហើយមិន
អាចកំណត់បាន បើសិនល្បឿនរបស់វាស្មើនឹងល្បឿនរបស់ពន្លឺ ។ ព្រោះតែសន្ទុះរបស់វត្ថុមួយ
ដែលមានចលនាកំណត់បានកំរិតកើនឡើងនៃថាមពលសុីនេទិចរបស់វា ។ រាល់ទំនាក់ទំនងនេះ
បានបញ្ចូនដល់ការងារស្រាវជ្រាវហើយគ្រាប់អាតូម ហើយម៉ូទ័រប្រតិកម្ម ភាពក្តៅឆេះក្នុងអាតូម
និង បណ្តាផ្កាយផ្សេងអាចបញ្ចេញកាំរស្មីរាប់ពាន់ឆ្នាំ ហើយបាត់បង់ទម្ងន់តិចតួច ។
លំហរមិនមែនជាគណិតវិទ្យាទាំងស្រុងនោះទេ តែជាចំនួនសម្រាប់វាស់ចន្លោះរវាងចំនុច ២ ឬវត្តុ
២ ។ បើសិនជានៅក្នុងលំហរ អវកាសគ្រាន់តែមានរាល់វត្ថុតែមួយនោះ តាមនិយមន័យលំហរ គឺ
គ្មានប្រយោជន៍ ។ ឬក៏និយាយម្យ៉ាងទៀតថា លំហរគ្រាន់តែជាភាពមាននៃបណ្តាវត្ថុ ដូចជជា
បណ្តាផ្កាយ ភព ឬ មិនចំពោះថាគ្រាប់ណាទេ ទោះជាតូចដល់កំរិតណាក៏ដោយ ។
រយៈពេលមិនមែនជាគណិតវិទ្យាទាំងស្រុង វាគ្រាន់តែជាចំនួនលេខសម្រាប់វាស់ចលនារបស់វត្ថុ
នៅក្នុងលំហរ ពីព្រោះចលនា គ្រាន់តែអាចអនុវត្តន៍ក្នុងរយះពេលមួយដែលបានកំណត់ ។
មិនមានចលនាកើតឡើងភ្លាមនៅក្រៅពេលវេលា ។ ពីពេលនោះមក លក្ខណៈពេលវេលាក្លាយ
ទៅជាទិសដៅកំណត់ទី៤ ដើម្បីកំណត់ ហេតុការណ៍មួយត្រូវដឹងកូអ័រដោនេលំហរ ៣ បណ្តោយ
ទទឹង កំពស់ និង កូអ័រដោនេ រយៈពេល។
គេអាចនិយាយពី Einstein នៅក្នុងបណ្តាអ្នកដែលពុះពារខ្លាំងក្លាបំផុតក្នុងខឿនសន្តិភាព ។ ធ្វើដូច
ម្តេចដើម្បីស្រាយបញ្ជាក់ពេលដែលលោកបានធ្វើសំណើរអោយទៅប្រធានាធិបតីអាមេរិក
Roosevelt ឆ្នាំ ១៩៣៩ អនុវត្តបណ្តាការស្រាវជ្រាវបានអនុវត្តន៍នៅអាល្លឺម៉ងក្នុងវិស័យអាតូមិច
ហើយ Einstein ដឹងពីការស្រាវជ្រាវបានអនុវត្តន៍នៅអាល្លឺមម៉ង់ក្នុងវិស័យអាតូមិច បណ្តាអាតូម
ដែល លោកព្រួយបារម្ភថា ពួកងាល្លឺម៉ង់ និងបានជោគជ័យក្នុងការឆ្នាំប្រឌិតគ្រាប់បែកបរមាណូ
មុនពួកយើង ។ បណ្តាលទ្ធផលនៃការធ្វើពិសោធន៍បានបង្ហាញច្បាស់ថា លទ្ធផលនៃការពិសោ
ធន៍បានបង្ហាញថាផលវិបាកដ៏សំបើមដែលបណ្តាលមកពីការផ្ទុះគ្រាប់ប្រភេទនេះ ។ ពេលនោះ
Einstein បានផ្ញើរសំបុត្រមួយចំនួនផ្តល់ការទូន្មានដល់ប្រធានាធិបតីតែគ្មានប្រយោជន៍ ។ គ្រាប់
ត្រូវបានបង្កើតរួចស្រេច ប្រធានាធិបតី Truman បានបញ្ជាអោយទំលាក់ទៅលើទីក្រុង ២ គឺ
Hirosima និង Nagasaki ។ ការផ្ទុះគ្រាប់នេះហើយដែលលោក Einstein បានចូលរួម គឺលេចឡើង
នៅភាពសោកស្តាយពេញមួយជីវិតចាស់របស់លោក ។ អ្នកប្រាជ្ញដ៏អស្ចារ្យនេះបាន ប្រឹងប្រែង
អស់លទ្ធភាពជីវិតចុងក្រោយរបស់លោកសម្រាប់មនុស្សនៅគ្រប់ប្រទេស តាមលោក ដូចនេះនឹង
ធានាបាននូវគ្រឹះសន្តិភាពរវាងគ្រប់បណ្តាជនជាតិទាំងអស់ ។ ទស្សនបានណែនាំក្រុមអ្នកប្រាជ្ញ
មួយចំនួននៅសូវៀតទិតៀនលោកលើទំព័រកាសេតមួយឈ្មោះ ការពិត ។
អ្នកស្រាវជ្រាវដែលមិនចេះនឿយហត់នេះមានប្រាជ្ញាហាក់ដូចជាមិនចេះរីងស្ងួតបានរក្សានូវភាព
វាងវៃយ៉ាងពិសេស និងទឹកចិត្តទូលំទូលាយរហូតដល់ថ្ងៃលាចាកលោកទៅ ។ Einstein ជាអ្នកមិន
ចូលចិត្តការដឹងគុណ ហើយបានធ្វើសំបុត្របណ្តាំសុំមិនអោយមានថ្ងៃបុណ្យឈប់សំរាកក្រោយ
ពេលដែលលោកស្លាប់ទេ ។ ដូចនេះហើយ បានជាសពរបស់លោកបានត្រូវគេដុតរលាយ ក្លាយ
ជាផ្សែងហុយបាត់ទៅក្នុងខ្យល់ទៅ៕